Franz Liszt staat bekend als schepper van een volledig nieuwe soort pianomuziek en een progressieve compositiestijl. Hij brak ook als pianist met alle regels en pakte vaak één of meer thema’s uit bekende opera’s op, die hij met eigen compositorische ideeën tot briljante pianowerken optooide. Liszt geldt bovendien als baanbreker van de symfonische gedichten. Daarmee worden muzikale werken voor orkest bedoeld, waarbij de componist oorspronkelijk buitenmuzikale thema’s, zoals literaire werken of schilderijen, met muzikale middelen beschrijft. Voorbeelden van de symfonische gedichten van Liszt zijn de Faust Symfonie of de beroemde Dante Symfonie, die Johannes Brahms kritisch betitelde als ‘onmuzikaal’ die op de mesthoop thuishoort.

Liszt componeerde echter ook heel wat religieus geïnspireerde muziek. Tot de belangrijkste geestelijke werken behoren onder andere de Missa solemnis, de Hongaarse Kroningsmis, het Oratorium Christus en de Graner Messe, die tot de grootste hoogtepunten van de kerkmuziek uit de 19e eeuw gerekend wordt.

Franz Liszt werd op 22 oktober 1811 geboren in een van de dienstwoningen bij het hof van prins Nicolaas II Esterházy in Raiding (Hongaars: Doborján), in het toenmalige Koninkrijk Hongarije (na 1920 in de deelstaat Burgenland in Oostenrijk) en aldaar op 23 oktober gedoopt. Hij was de enige zoon van Adam Liszt (1776–1827), wiens naam ook als List geschreven werd, en diens tweede vrouw Maria Anna Lager (1788–1866), een bakkersdochter uit Krems an der Donau.[1] Vader Adam had muzikaal talent, hij speelde op jonge leeftijd als cellist in het hoforkest onder leiding van Joseph Haydn en Johann Nepomuk Hummel. Na studie te hebben gedaan in de theologie en filosofie werd hij competent geacht om bestuursambtenaar aan het hof te worden.

Reeds op zesjarige leeftijd bleek de grote muzikale begaafdheid van Franz. Een jaar later kon hij lezen en schrijven (zowel brieven als muziek) en reeds op negenjarige leeftijd gaf hij zijn eerste concert in de nabijgelegen stad Ödenburg (Hongaars: Sopron), dat een groot succes werd. Hier vlak op volgend introduceerde Adam, die zijn zoon het pianospelen bijbracht, hem in het Esterházy-paleis in Eisenstadt (Hongaars: Kismárton), om een tweede concert te organiseren voor prins Nicolaas II Esterházy. Nog aan het einde van het jaar werd in het eveneens nabijgelegen Pressburg (Hongaars: Pozsony, na 1919 Slowaaks Bratislava) een concert voor Hongaarse edelen georganiseerd. Ook dit concert was een enorm succes. Adam bereikte er precies mee wat hij ermee bereiken wilde: de aanwezige, edelen, onder de indruk van het pianospel, besloten de jonge Franz een studiebeurs toe te kennen die hem in staat stelde bij een vooraanstaand musicus te studeren.[2]

Johann Nepomuk Hummel, destijds wonend in Eisenstadt (Hongaars: Kismárton), werd benaderd voor het muzikale onderricht, maar vroeg er in de ogen van Adam te veel geld voor. Adams gedachten gingen vervolgens uit naar Carl Czerny in Wenen, die hij en zijn zoon overigens al eens eerder hadden ontmoet. Czerny, een vooraanstaand componist en leerling van Beethoven, wilde graag aan het verzoek om onderricht gehoor geven – de jonge Franz zou er zelfs niets voor hoeven te betalen.[3] Dit deed zijn vader besluiten zijn werk (hij was cellist in het plaatselijk orkest en bediende aan voornoemd hof: 'manager' over prins Nicolaas Jozef Esterházy's kudde van 4000 schapen) neer te leggen en naar Wenen te verhuizen om zich geheel te kunnen richten op de muzikale ontwikkeling van zijn zoon. Dit heeft echter maar 18 maanden geduurd. Wel heeft Liszt nog een korte tijd onderricht in compositie gehad van Antonio Salieri, zij het op vrijwillige basis. Zijn allereerste compositie waarvan wij weet hebben, dateert uit deze tijd, maar is verloren gegaan.[4] Een van zijn laatste concerten in Wenen was een solo-recital op 13 april 1823 waarvoor Ludwig van Beethoven uitgenodigd werd. Beethoven had een hekel aan wonderkinderen en het is duidelijk uit zijn conversatieschriften dat hij niet aanwezig was op dat concert. De "Weihekuss" die volgens de legende tijdens het concert zou gebeurd zijn, vond volgens Liszt zelf wel plaats tijdens een privé-bezoek aan Beethoven.[5]